مسابقات فرمولا وان که با نام‌های فرمول 1 یا F1 نیز شناخته می‌شوند را باید محبوب‌ترین و پر طرفدارترین ورزش موتوری در جهان دانست. برخی از رانندگان این مسابقات نظیر لوییس همیلتون یا مایکل شوماخر نه تنها مشهورترین رانندگان تاریخ هستند، بلکه جزو پردرآمدترین ورزشکاران جهان نیز به شمار می‌روند. مسابقات فرمول 1 تاریخچه‌ای بسیار غنی دارد و پیشینه آن به اندازه پیشینه صنعت اتومبیل بسیار قوی و جذاب است. در ادامه در این مطلب از سایت اجاره خودرو ناواران می‌خواهیم به شکلی کوتاه و مختصر به تاریخچه، قوانین و حقایقی جالب در مورد این دسته از مسابقات اتومبیلرانی بپردازیم. 

تاریخچه‌ مسابقات فرمول 1

ایده اولیه مسابقات فرمول 1 به دهه ۱۹۳۰ اروپا برمی‌گردد، اما وقوع جنگ جهانی دوم اجرای چنین مسابقاتی را تا سال ۱۹۴۶ به تعویق انداخت. کلمه فرمول (Formula) در نام این مسابقات اشاره به قوانین و فرمول‌ها دارد و عدد یک نیز نشان‌دهنده برتری این نوع مسابقات اتومبیلرانی است؛ چون فرمول یک را باید قدیمی‌ترین مسابقه در نوع خود دانست. ناگفته نماند که فرمول 1 در ابتدا با نام فرمول A نیز شناخته می‌شد. 

اولین مسابقه فرمول یک در سال ۱۹۵۰ انجام شد. در این سال سیلور استون شاهد اولین مسابقه کاپ جهانی بود. در ایام قدیم، رانندگان مسابقه‌ای به شکل مستقل با یکدیگر رقابت می‌کردند. خودروسازانی مانند مرسدس بنز، فراری، مازراتی و آلفارومئو نیز تنها شرکت‌هایی بودند که نامشان در فرمول یک دیده می‌شد. اولین قهرمان فرمول 1 گاسیپو نینو فارینا نام داشت و قهرمانی سال‌های ۱۹۵۱، ۱۹۵۴ تا ۱۹۵۷ نیز همگی به خوان مانوئل فانجیو افسانه‌ای رسید که شهرت بسیاری در دنیای خودرو دارد. جالب اینجاست که فانجیو این ۵ قهرمانی را با ۵ خودروی مختلف از ۵ خودروساز به دست آورد!

با گذشت زمان، خودروهای مسابقه‌ای سریع‌تر و پیچیده‌تری تولید شدند. لوتوس نخستین خودروسازی بود که اثر زمین را به عنوان یک عامل آیرودینامیکی در مسابقات معرفی کرد. این ایده جذاب و فوق‌العاده لوتوس منجر به ایجاد حداکثر نیروی رو به پایین برای خودروهای مسابقه شد تا بتوانند با سرعت بیشتری پیچ‌های مسابقه را طی کنند. 

در آن سال‌ها هزینه شرکت در مسابقات فرمول 1 نیز به طرز شگفتی افزایش پیدا کرد به طوری که بسیاری از رانندگان و تیم‌های مستقل در دهه‌ ۱۹۷۰ از این سری مسابقات کناره‌گیری کردند. 

فرمول 1 در نیمه‌راه

مسئله ایمنی در کانون توجه برگزارکنندگان و شرکت کنندگان فرمول یک قرار دارد. دلیل این توجه حوادث مرگبار زیادی است که در مسابقات فرمول 1 در گذشته شاهد بودیم. در سال ۱۹۷۵ و در خلال برگزاری گرندپری اسپانیا، فیتیپالدی در دور ۲۹ از ادامه مسابقه صرف نظر کرد، چون یکی از خودروها ۴ نفر از تماشاگران را کشته بود! 

برای جلوگیری از کشته شدن راننده‌ها و تماشاگران بیشتر، FIA که به عنوان قانونگذار و متولی مسابقات اتومبیلرانی شناخته می‌شود، همیشه سعی در بهبود قوانین و امنیت مسابقات دارد. 

عصر شوماخر

مایکل شوماخر را بدون شک باید مشهورترین راننده فرمول یک تاریخ بدانیم به طوری که حتی اگر علاقه چندانی هم به ورزش و اتومبیل نداشته نباشید، باز هم نام شوماخر برایتان یادآور راننده‌ای افسانه‌ای خواهد بود. 

در ابتدای قرن بیست و یک، تقریبا تمام تیم‌های حاضر در فرمول یک در اختیار خودروسازان قرار داشتند. در این سال‌ها خودروسازانی همچون ب ام و، رنو، تویوتا و هوندا حضوری فعال در مسابقات فرمول 1 داشتند و سود زیادی نیز از شرکت در این مسابقات نصیبشان می‌شد. مسابقات فرمول 1 در این سال‌ها گسترش زیادی پیدا کرد و برای اولین بار در خاورمیانه نیز برگزار شد.

در این دوره بود که مایکل شوماخر، راننده تیم فراری با کسب ۵ قهرمانی توانست خود را به خوبی مطرح کند او از سال ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۴ نیز با کسب شش قهرمانی رکورد بی‌نظیری از خود بر جای گذاشت. 

فرمول 1 پس از شوماخر

مایکل شوماخر در سال ۲۰۰۶ خود را بازنشسته کرد. بازگشت دوباره او به فرمول یک در سال‌های بعد باعث شد تا بسیاری سیاسی بودن این بازنشستگی را مطرح کنند و حتی صحبت از دست‌ها و توافق‌های پشت پرده به میان آمد! برخی اتفاقات دیگر نیز بدبینی‌هایی را در فرمول 1 ایجاد کرد، مانند تصادف عمدی نلسون پیکت در گرندپری ۲۰۰۸ سنگاپور و ممنوعیت حضور فلیوو بریتور مدیر رنو در مسابقات!

جزئیات مسابقات فرمول 1 در هر فصل

تعداد مسابقات برگزار شده در هر فصل در طول سال‌ها متغیر بوده است و برای مثال در سال ۱۹۵۰ ۷ مسابقه در هر فصل بود. این عدد با گذشت زمان افزایش پیدا کرد و در سال ۲۰۱۲ به ۲۰ مسابقه رسید. امروزه در هر فصل بین ۱۹ تا ۲۰ گرندپری برگزار می‌شود.

حداقل مسافت هر گرندپری نباید عددی کم‌تر از ۳۰۰ کیلومتر یا ۱۹۰ مایل باشد. این استاندارد در مورد تمام مسابقات فرمول 1 صدق می‌کند به جز گرندپری موناکو که به مسافت ۲۶۰ کیلومتر یا ۱۶۰ مایل برگزار می‌شود.  تعداد ۱۰ تیم در مسابقات فرمولا وان شرکت می‌کنند که هر یک دارای دو خودرو هستند و به این ترتیب تعداد خودروهای هر مسابقه ۲۰ عدد است؛ البته قوانین FIA اجازه حضور حداکثر تا ۲۶ خودرو را می‌دهد. 

مشخصات خودروهای فرمول 1

خودروهای فرمول 1 از دو بخش اصلی شاسی و موتور تشکیل می‌شوند. شاسی این خودروها از فیبر کربن و دیگر کامپوزیت‌های سبک وزن ساخته می‌شود، البته وزن نهایی خودروی فرمول یک به همراه راننده و تایرها نباید از ۷۰۲ کیلوگرم کم‌تر باشد!  با اینکه محدودیت و قانون خاصی در مورد طول خودروی فرمول یک وجود ندارد، اما اکثر خودروها دارای طولی تقریبا یکسان هستند. 

یکی از اصلی‌ترین اجزای یک خودروی فرمول 1 را فرمان آن تشکیل می‌دهد، زیرا نه تنها راننده خودرو را با این فرمان هدایت می‌کند، بلکه تنظیمات بسیار زیادی نیز روی فرمان خودرو قرار دارد و راننده بخشی از اطلاعات مورد نیاز خود را هم از طریق فرمان دریافت می‌کند. 

بر اساس آخرین تغییرات در سال ۲۰۱۴، خودروهای فرمول یک باید از موتور ۱.۶ لیتری شش سیلندر وی شکل با توربوشارژر استفاده کنند. گیربکس این خودروها نیز از نوع ۸ دنده سکوئنشال به همراه یک دنده عقب است. انتقال نیرو نیز تنها به چرخ‌های عقب انجام می‌شود و خبری از سیستم چهارچرخ محرک نیست. 

یک خودروی مسابقات فرمول 1 می‌تواند در کم‌تر از ۵ ثانیه سرعت خود را از حالت سکون به ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت و سپس دوباره به حالت سکون برساند. میانگین سرعت خودروهای فرمول 1 در مسابقات بالای ۳۰۰ کیلومتر بر ساعت است. از نظر تکنیکی خودروهای  Formula 1به سرعت ۴۰۰ کیلومتر بر ساعت نیز می‌توانند دست پیدا کنند.

همچنین بهتر است بدانید که سوخت مورد استفاده در خودروی فرمول یک از مخلوطی بنزین معمولی و افزودنی‌های مخصوص و فاقد الکل تهیه می‌شود. 

نحوه امتیازدهی در مسابقات فرمول 1

سیستم فعلی امتیازدهی فرمول 1 از سال 2010  اجرا می‌شود. در این سیستم ده راننده نخست هر مسابقه امتیازهایی را بر اساس جایگاهشان به دست می‌آورند. راننده برنده ۲۵ امتیاز بابت برنده شدن کسب می‌کند. راننده دوم ۱۸ امتیاز، راننده سوم ۱۵ امتیاز، راننده چهارم ۱۲ امتیاز، راننده پنجم ۱۰ امتیاز، راننده ششم ۸ امتیاز، راننده هفتم ۶ امتیاز، راننده هشتم ۴ امتیاز، راننده نهم ۲ امتیاز و راننده دهم ۱ امتیاز به دست می‌آورند. 

رانندگان برای اینکه امتیاز به دست آورند حتما باید مسابقه را تمام کنند. تمام کردن مسابقه به این معنی است که راننده باید حداقل ۹۰ درصد از مسافتی را که نفر اول طی کرده را بپیماید. اگر مسابقه به دلایلی همچون شرایط جوی متوقف شود، ده راننده نخست امتیازاتشان را به همین ترتیب دریافت می‌کنند به شرطی که راننده برنده ۷۵ درصد از مسابقه را کامل کرده باشد. 

مفهوم پرچم‌های مسابقات فرمول 1

در این بخش به پرچم‌های مسابقات فرمول 1 خواهیم پرداخت. در طول مسابقه پرچم‌های مختلفی نشان داده می‌شوند که دیدن آن‌ها در تلویزیون می‌تواند این سوال را برای شما ایجاد کند که معنی هر یک از این پرچم‌ها چیست؟ ما در ادامه شش پرچم اصلی و پر کاربرد را در اینجا معرفی خواهیم کرد.

پرچم سبز

پرچم سبز به معنای شروع مسابقات فرمول 1 است. این پرچم هم در ابتدا و لحظه شروع نشان داده می‌شود. همچنین اگر به هر دلیلی مسابقه متوقف شده و شروع دوباره داشته باشد نیز پرچم سبز مجددا به نمایش در می‌آید. 

پرچم زرد

این پرچم اگر حادثه‌ای در پیست اتفاق افتاده باشد نشان داده می‌شود. همچنین اگر بارش باران بسیار شدید باشد و پیست خطرناک شود پرچم زرد نشان داده می‌شود. 

پرچم قرمز

پرچم قرمز به معنای وجود خطر است و معمولا زمانی که به دلیل شرایط جوی، رانندگی در پیست امکان‌پذیر نباشد این پرچم نشان داده می‌شود و رانندگان با دیدن آن باید به پیت استاپ بروند. 

پرچم زرد و قرمز راه راه

اگر قطعه‌ای از یک ماشین در پیست افتاده باشد یا جایی از پیست روغن ریخته باشد این پرچم نشان داده می‌شود تا رانندگان بدانند وضعیت مسیر مناسب نیست و چسبندگی کافی نخواهند داشت. 

پرچم سفید

در مسابقات فرمول 1 این پرچم در انتهای تمرین‌های روز جمعه و شنبه نشان داده می‌شود.

پرچم شطرنجی

این پرچم در پایان مسابقه نشان داده می‌شود و به معنای اتمام رسمی مسابقه اصلی است. 

نکاتی خواندنی در مورد مسابقات فرمول یک

• هر گرندپری در آخر هفته برگزار می‌شود و ۳ روز طول می‌کشد. روز جمعه روز تمرین اول و دوم است. روز شنبه تمرین سوم و زمان‌گیری انجام می‌شود و روز یکشنبه نیز مسابقه برگزار می‌شود. 

• در روز جمعه دو تمرین هر یک به مدت ۹۰ دقیقه در پیست انجام می‌شوند که یکی در صبح و دیگری در بعد از ظهر است. در زمان‌گیری نیز هر خودرو به مدت یک ساعت در پیست می‌ماند و سه بار زمان ثبت می‌کند که با نام‌های Q1، Q2 و Q3 شناخته می‌شوند. 

• خودروهای فرمول تا ۲۰ میلیون دلار قیمت دارند. معمولا در ۷ مسابقه از ۱۰ مسابقه تصادف اتفاق می‌افتد و هر یک از این تصادف‌ها میلیون‌ها دلار برای تیم‌ها هزینه دارند چون هر خودروی فرمول 1 تا ۲۰ میلیون دلار ارزش دارد. 

• تیم‌ها در هر فصل می‌توانند از ۳ موتور استفاده کنند. در هر فصل، هر موتور می‌تواند در ۷ مسابقه استفاده شود. همچنین تیم‌ها اجازه دارند حداکثر از ۳ موتور استفاده کنند. هر تیمی که بیشتر از ۳ موتور استفاده کند جریمه می‌شود. 

• تایرهای فرمول 1 توسط پیرلی (Pirelli) تأمین می‌شوند. تمامی تیم‌ها از تایرهای ساخت شرکت پیرلی استفاده می‌کنند. پیرلی تا سال ۲۰۲۴ به عنوان تنها تأمین‌کننده لاستیک خودروهای Formula 1 باقی خواهد ماند. 

• شتاب G خودروهای فرمول یک تا 6 جی می‌رسد. این میزان شتاب جی تأثیرات مخربی روی بدن انسان دارد و به همین دلیل رانندگان این مسابقات تمرینات بدنی شدید و آمادگی جسمانی بسیار بالایی دارند. رانندگان فرمول یک در هنگام شتاب گیری تا ۲ جی شتاب و در هنگام ترمزگیری تا ۵ جی شتاب را تجربه می‌کنند. در پیچ‌های تند نیز شتاب وارده به بدن آن‌ها بین ۴ تا ۶ جی متغیر است. 

• رانندگان فرمول یک در هر مسابقه تا ۳ لیتر تعریق می‌کنند. این میزان تعریق برای بدن انسان آن هم در این زمان کوتاه عادی نیست و به همین دلیل یک مخزن آب ۱.۵ لیتری برای رانندگان در خودرو وجود دارد که به کلاه ایمنی آن‌ها متصل است و می‌توانند آب بنوشند.

• جالب است بدانید که سایش لاستیک در مسابقات فرمول 1 به حدی بالا است که هر تایر در طول زمان استفاده تا نیم کیلوگرم از وزن خود را از دست می‌دهد. 

• هر راننده فرمول 1 در طول یک مسابقه تا ۴ کیلوگرم وزن کم می‌کند. شرایط درون کاکپیت این خودروها بسیار طاقت‌فرسا است به شکلی که دمای کابین به بیش از ۵۰ درجه سانتی گراد می‌رسد. 

• عمر موتورهای فرمول یک بسیار کوتاه‌تر از موتورهای خودروهای عادی است. معمولا هر موتور تنها برای ۵ مسابقه دوام می‌آورد. این عمر کوتاه موتورها هزینه خیلی بالایی نیز برای تیم‌ها دارد و از سوی دیگر طراحی یک موتور با دوام‌تر نیز مستلزم هزینه کردن میلیون‌ها یورو است که بسیاری از تیم‌ها از پس هزینه‌هایش بر نمی‌آیند. 

• تعویض لاستیک در پیست استاپ کم‌تر از ۳ ثانیه زمان می‌برد. البته تیم ردبول چندی پیش رکورد زیر ۲ ثانیه را نیز ثبت کرد. کافی است یکبار با دقت به عملکرد و هماهنگی فوق‌العاده اعضای تیم در پیت استاپ دقت کنید تا ببینید چه حجمی از کارهای مختلف را در سه ثانیه انجام می‌دهند. 

سخن نهایی

در بخش نهایی مقاله آشنایی با مسابقات فرمول 1 بهتر است بدانید که این ورزش جذاب، در کنار تمامی زیبایی‌ها و هیجاناتی که دارد حتی در حال حاضر نیز از خطرات فراوانی برخوردار است. به عنوان مثال بر اساس اطلاعات رسمی تاکنون ۴۶ راننده جانشان را در مسابقات فرمول 1 از دست داده‌اند. مسن‌ترین راننده کشته شده در فرمول 1 چت میلر ۵۰ ساله و جوان‌ترین آن‌ها ریکاردو رودریگز ۲۰ ساله هستند.