معرفی نظریه سیستم‌ها در قرن بیستم، موجب شد تا تحولات بسیاری در حوزه‌های صنعتی و مدیریتی رخ دهد. اتومبیل‌ها دیگر گاری‌های موتوردار نبودند، بلکه سیستم‌های سایبرنتیک یا دارای بازخور محسوب می‌شدند. از سوی دیگر و با پیشرفت صنعت خودروسازی، اتومبیل‌ها به عنوان یک ابرسیستم شناخته شدند که از سامانه‌های کوچکتری همچون سیستم برق خودرو، سیستم سوخت‌رسانی خودرو، سیستم فنی خودرو یا سیستم خنک‌کاری خودرو تشکیل شده‌اند.

قدمت سیستم برق خودرو به دوران اختراع نخستین چراغ‌های گاز استیلن باز می‌گردد. پس از آن‌که چراغ‌های گاز استیلن با لامپ‌های رشته‌ای جایگزین شدند، سیستم برق خودرو به یک مدار الکتریکی کامل تبدیل شد. همزمان با توسعه صنعت خودروسازی، سیستم برق اتومبیل‌ها نیز پیچیده‌تر شده و به شکل امروزی درآمدند. سیستم برق خودروهای امروزی از مدارها، فیوزها و تراشه‌های بسیاری تشکیل شده است و در مقایسه با سیستم‌های اولیه، وظایف بسیار بیشتری را به دوش می‌کشد. در این مطلب از مجله سایت اجاره خودرو ناواران قصد داریم مبانی اولیه عیب یابی سیستم برق خودرو را برای شما مخاطبین عزیز شرح دهیم.

چرا راننده باید عیب یابی سیستم برق خودرو را بلد باشد؟

در مقدمه مطلب اشاره کردیم که سیستم‌های امروزی برق خودرو بسیار پیچیده‌تر از انواع اولیه خود هستند. فقط کافی است تا نگاهی به لیست قطعات سامانه الکتریکی خودرو بیندازید تا حجم پیچیدگی آن را درک کنید. سیستم برق یک خودرو امروزی از قطعاتی همچون باتری، سیم‌کشی، کامپیوتر کنترل کننده، دلکو، دینام، شمع و فیوزها تشکیل شده است.

بروز ایراد در هرکدام از قسمت‌های سامانه الکتریکی خودرو، منجر به کارکرد ناصحیح دیگر قسمت‌ها خواهد شد. از این‌رو ضروری است تا رانندگان با سیستم برق خودرو آشنایی نسبی داشته باشند. در صورتی که راننده بتواند ایرادات جزئی سیستم الکتریکی اتومبیل را کشف کند و آن‌ها را در زمان کوتاهی برطرف سازد، از مشکلات و دردسرهای بزرگتری جلوگیری خواهد کرد.

علاوه‌بر این با اطلاع از مبانی ابتدایی برق خودرو می‌توانید در مواقع ضروری مثل زمانی که همراه با خانواده در یک سفر جاده‌ای طولانی هستید، شخصا برای عیب یابی سیستم برق اتومبیل دست به کار شوید و با انجام برخی اقدامات، اتومبیل معیوب خود را تعمیرکرده یا تا یک مکان مطمئن برسانید.

 

سیستم استارت خودرو و عیب‌یابی آن

نخستین بخشی که در عیب یابی سیستم برق خودرو به آن خواهیم پرداخت، سامانه استارت اتومبیل است. همان‌طور که از نام استارت مشخص است، این مجموعه وظیفه روشن کردن خودرو را برعهده دارد. مجموعه استارت برای روشن کردن خودرو به برق بسیار زیادی نیاز دارد و فشار قابل توجهی را تحمل می‌کند، از این‌رو انجام دادن دقیق سرویس‌های دوره‌ای سیستم استارت امری ضروری محسوب می‌شود.

همان‌طور که در قسمت‌های پیشین اشاره کردیم، قطعات سیستم برق خودرو به یکدیگر وابسته هستند، دلایل خرابی استارت ماشین را نیز می‌توان در خود سیستم و سایر سامانه‌های وابسته به استارت جستجو کرد. برای مثال اگر سوییچ باز می‌شود و برق پشت آمپر می‌آید اما خودرو استارت نمی‌خورد، احتمالا ظرفیت برق باتری ماشین به اتمام رسیده است و استارت مشکلی ندارد.

از سوی دیگر در صورتی که خودرو با استارت‌های نامنظم روشن شود، باید دلیل خرابی را در خود سیستم استارت جستجو کرد. در این وضعیت ممکن است زغال‌های استارت کثیف شده باشند، قطب‌های مثبت و منفی استارت به یکدیگر متصل شده باشند یا چرخ‌دنده‌های استارت شکسته باشند.

 

باتری، یکی از مهم‌ترین اجزای سیستم برق خودرو

یکی دیگر از قطعات مهم برق اتومبیل، باتری خودرو است. باتری در دسته قطعات مصرفی اتومبیل طبقه‌بندی‌ می‌شود، بنابراین باید در بازه‌های زمانی مختلف نسبت به تعویض باتری خودرو اقدام کنید. همچنین برای انجام اصولی عیب یابی باتری ماشین، به دستگاه ولت‌متر نیاز خواهید داشت.

نخستین دلیل ایجاد مشکل در باتری ماشین، اتمام عمر آن است. باتری‌های اتمی نسبت به باتری‌های اسیدی دوام بیشتری دارند، با این حال عمر باتری خودرو بین 2 الی 4 سال تخمین زده می‌شود.

باتری‌های اتمی به چراغی مجهز هستند که وضعیت باتری را در هر لحظه نشان می‌دهد. چراغ سبز به معنای سلامت کامل باتری است. چراغ سیاه نشان می‌دهد که شارژ باتری خالی شده است و به شارژ مجدد نیاز دارد. چراغ سفید نیز نشانه پایان عمر باتری است که در این حالت باید نسبت به تعویض باتری خودرو اقدام کنید. همچنین چراغ قرمز رنگی با نماد باتری در مجموعه پشت آمپر هر خودرو وجود دارد که در صورت وجود ایراد در باتری خودرو، روشن می‌شود.

به جز موارد گفته شده، تغییر ظاهر باتری نیز می‌تواند یکی از دلایل خرابی باتری ماشین باشد. همچنین در صورتی که گرد سفیدی روی پایانه‌های باتری مشاهده کردید، باتری شما سولفاته شده است و در دوره پایانی عمر خود به سر می‌برد.

 

دینام، عضو مکمل باتری در سیستم برق خودرو

یکی دیگر از اجزای مهم سیستم برق خودرو، دینام است. دینام وظیفه شارژ باتری ماشین را برعهده دارد که این کار را از طریق تبدیل انرژی مکانیکی به انرژی الکتریکی انجام می‌دهد. خرابی دینام ماشین ایرادی نه‌چندان شایع اما آسیب‌رسان است. در صورتی که دینام خودرو عملکرد صحیحی نداشته باشد، خودرو با اتکا بر شارژ باتری به پیش می‌رود تا زمانی که خاموش شود؛ بنابراین شناسایی ایراد دینام و رفع آن چندان ساده نیست.

دلیل عمده خرابی دینام ماشین، به کهنه شدن و فرسودگی آن مربوط می‌شود. مشکل خرابی دینام به طور معمول در خودروهای مسن اتفاق می‌افتد؛ بنابراین اگر مالک خودرویی کارکرده با سن بالا هستید، پیش از آن‌که دینام به طور کامل خراب شود نسبت به سرویس یا تعویض آن اقدام کنید.

محل قرارگیری دینام در اکثر خودروهای داخلی نزدیک به رادیاتور خودرو است؛ بنابراین اگر رادیاتور نشتی داشته باشد یا دچار شکستگی شود، مایع خنک کننده روی دینام می‌ریزد و این قطعه را می‌سوزاند. مشکلات سیم‌کشی، مشکل در ارتباط با کامپیوتر خودرو، خرابی دیود دینام و خرابی تسمه دینام از دیگر دلایل ممکن خرابی دینام ماشین هستند.

 

جعبه فیوز، قلب تپنده سیستم برق خودرو

خودروهای امروزی به جای سیم‌های انبوه و تو در تو، از جعبه فیوز برای تقسیم برق استفاده می‌کنند. با توجه به میزان پیچیدگی و دوره تولید، هر خودرو به یک یا دو جعبه فیوز مجهز است. در هرکدام از این جعبه‌ها، تعدادی فیوز قرار دارند که کنترل سیستم‌های برقی خودرو برعهده آن‌ها است.

از نظر فرآیند کاری، فیوزهای سیستم برق خودرو هیچ تفاوتی با کلید مینیاتوری‌های موجود در جعبه تقسیم برق واحدهای مسکونی و تجاری ندارند؛ بنابراین در صورت اعمال ولتاژ بیش از حد، شاهد قطع فیوز خودرو خواهیم بود. علاوه‌بر آن خرابی دینام، استفاده نامناسب از خروجی‌های برق خودرو همچون خروجی 12 ولت و خروجی فندکی، جابجایی ناصحیح باتری خودرو، استفاده از تجهیزات برقی ناسازگار با سیستم برق و کیفیت پایین فیوزها از جمله دلایلی هستند که قطع فیوز خودرو را موجب می‌شوند.

 

دلکو، عضو مهم و نادیده سیستم برق خودرو

دلکو عضوی مهم اما نه چندان شناخته شده در سیستم برق خودرو است. وظیفه دلکو توزیع انرژی الکتریکی بین شمع‌ها است. این قطعه در خودروهای کاربراتوری مورد استفاده قرار می‌گرفت. خودروهای انژکتوری به جای دلکو، از قطعه‌ای به نام کویل استفاده می‌کنند که پیچیدگی کمتری نسبت به دلکو دارد.

خرابی دلکو ماشین کاربراتوری یا کویل ماشین انژکتوری، موجب ایجاد مشکل در احتراق و جرقه‌زنی خواهد شد. دلیل اصلی خرابی دلکو ماشین کثیف شدن قسمت‌های داخلی آن است، به نحوی که تجمع دوده‌ها روی ترمینال‌های الکتریکی مانع از توزیع نیروی برق می‌شود. خبر خوب آن که تمیزکاری دلکو آسان است و به ابزار خاصی نیاز ندارد.

 

علائم خرابی شمع ماشین

شمع قطعه‌ای مهم و تأثیرگذار در موتورهای درون‌سوز است که انجام عملیات مرحله دوم موتورهای چهارزمانه یعنی احتراق به آن‌ها وابستگی دارد. شمع همانند باطری، یک قطعه مصرفی است و عمر محدودی دارد. با این حال برخی مشکلات در قطعات و سیستم‌های خودرو نیز می‌توانند موجب خرابی شمع ماشین شوند. همچنین در صورتی که عادت رانندگی مناسبی نداشته باشید و هیجانی رانندگی کنید، عمر شمع خودرو شما به‌مرور کاهش خواهد یافت.

اغلب شمع‌های خودرو بین 40 الی 80 هزار کیلومتر عمر مفید دارند، با این حال توصیه می‌شود تا در سرویس‌های دوره‌ای شمع و وایرها را نیز بازدید کنید. تعمیرکاران خبره توصیه می‌کنند که برای جلوگیری از وارد شدن آسیب به سیستم برق خودرو و پیشرانه، شمع‌ها را طی هر 30 هزار کیلومتر تعویض کنید.

 

جمع‌بندی عیب یابی سیستم برق خودرو

در این مقاله از مجله ناواران، به بررسی سیستم برق خودرو و قطعات آن پرداختیم. همچنین ایرادات شایع این سیستم و نحوه برخورد با هر عیب را نیز شرح دادیم. یادگیری اصول اولیه و ابتدایی عیب یابی سیستم برق خودرو، شما را در موقعیت‌های بحرانی یاری‌ می‌رساند و دردسرهای بزرگ‌تر را از شما و اتومبیل‌تان دور می‌کند.

برای مثال تصور کنید که از خدمات اجاره خودرو ناواران استفاده کرده‌اید و اکنون مالک یک خودرو اجاره‌ای هستید. به طور ناخواسته فندک خودرو را فشار می‌دهید و آن را فعال می‌کنید. سپس برای غیرفعال کردن آن، فندک را بیرون می‌کشید و بر اثر تخلیه الکتریکی بین بدنه فندک و محفظه آن، یکی از فیوزهای خودرو که به طور همزمان کنترل فندک و سیستم صوتی را در اختیار دارد می‌سوزد. در صورتی که با روش‌های تعویض فیوز خودرو آشنا باشید، به‌راحتی می‌توانید فیوز سوخته را با یک فیوز جدید جایگزین کنید و به رانندگی خود ادامه دهید.

ناواران یکی از معدود مراکز کرایه خودرو در ایران است که خدمات اجاره خودرو را در اقصی نقاط کشور ارائه می‌دهد. با ناواران می‌توانید نسبت به اجاره خودرو تهران، اجاره خودرو در مشهد و بسیاری دیگر از شهرهای ایران اقدام کنید و نگران سفته یا ضمانت بانکی نباشید. وجه تمایز خدمات کرایه خودرو ناواران، عدم نیاز به ارائه ضمانت بانکی از قبیل سفته و چک است و تنها با پرداخت مبلغ ودیعه می‌توانید خودرو اجاره کنید. تنوع بالایی از خودروهای اقتصادی، خانوادگی، لوکس و تجاری در ناواران به مشتریان ارائه شده است و هر مشتری با توجه به نیازهای خود، می‌تواند نسبت به کرایه خودرو از ناواران اقدام کند. اگر می‌خواهید برای کرایه خودرو اقدام کنید، می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر و بررسی لیست قیمت انواع خودروهای داخلی و خارجی اینجا کلیک کنید یا از طریق شماره تلفن‌های 44666294-021 و 44668961-021 با تیم پشتیبانی ناواران در ارتباط باشید.